Yurtdışında Asgari Ücret ve Türkiye ile Karşılaştırılması

İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi 23. Maddesinde "çalışan herkesin kendisine ve ailesine insanlık onuruna yakışacak şekilde yaşaması ve her türlü sosyal faaliyetleri için adil ve elverişli bir ücret alma hakkı vardır" ifadesi yer almaktadır. Asgari Ücret tespiti ülkeden ülkeye değişmektedir. Mesela ABD ve Brezilya'da Asgari Ücreti hükümetler belirlerken İskandinav ülkeleri, Norveç ve  Danimarka gibi ülkeler, toplu sözleşmeler ile belirlemektedir. Ülke bazında Asgari Ücret miktarının kıyaslanması

Tarih Boyunca İnsanların Ekonomik Yaşantısı

İnsanlar tarih boyunca geçimlerini sağlayabilmek için türlü faaliyetlerde bulunmuşlardır. Tarım, ticaret, sanayi, ithalat ve ihracat gibi tüm kavramsal ifadelerin tamamı ekonomi alanında ayrı bir anlam ifade etmektedir. Ekonomi kavramı bir bölgenin iş gücü ve sermayesini ifade eden mal veya hizmetlerin tüketimini veyahut tasarrufunu sağlayan bir olgudur. Kısacası, İnsanların geçinmeleri için gerekli olan faaliyetler olarak tanımlanmaktadır. Ekonomi sözcüğü Yunanca bir terimdir ve Türkçe karşılığı olarak "Ev Yönetimi" anlamına gelmektedir. İnsanlığın doğuşundan günümüze kadar farklı ekonomik anlayışlar kendini göstermiştir. İlk çağlarda yazının icat edilmesiyle ticaret yavaş yavaş başlamıştır. Mezopotamya topraklarında yaşayan Sümerler; kumaş, çanak, çömlek ve madeni eşyalar gibi ekonomik katkı sağlayacak olan ürünleri yaparak geçimlerini sağlamaktadır. Yazının icat edilmesiyle Sümerler ekonomik anlamda yeni bir dönem açmış ve tarımsal üretimle ilgili işler yaparak vergilendirme usüllerini başlatmışlardır. İlk çağlarda insanlığın ekonomik yaşantısı genel itibarıyla tarım ve hayvancılığa dayanmaktadır. Bazı bölgelerde ise madencilik veya kara ve deniz ticaretiyle hayatlarının sürdürmektedirler. Ekonomik yaşam, insanlığın "Paleolitik Çağ Dönemi"ne kadar dayanmaktadır. Avcı - toplayıcılık anlayışının olduğu bu dönemde basit aletlerin yapılması, ateşin icadı, yerleşik hayata geçiş, tarım ve hayvancılık gibi faaliyetler ticaretin gelişmesine katkı sağlamıştır. İlk başlarda biriktirmekle uğraşan insanlar yani sadece yaşamak için ihtiyaçlarının olduğu kadar tüketmeleri, insanlığın Neolitik Çağa girmesiyle farklı bir dönem yaşamıştır. Bu dönemde tarımsal yönden ekip biçmeye ve hayvanların etinden, sütünden yararlanmaya başlamışlardır.  Böylece çeşitli meslekler çıkmış öyle ki mallarının hırsızlardan korumak için o zamanın din görevlilerine mallarını teslim etmeye başlamışlardır. Din görevlileri ise ihtiyaç sahiplerine mallardan ödünç vermeye başlamış ayrıca bankacılık sistemi başlatılarak faizle mal almaya başlamışlardır.
Türk tarihinde ortaya çıkan İskitler, İlk Türk boyu olarak bilinmektedir. Bu boyların en önemli ekonomik faaliyetleri maden işletmeciliğiyle uğraşmalarıdır. Öyle ki kendilerine "Bozkırın Kuyumcuları" lakabı takılmıştır. Ekonomik anlayışları gereği üzengiyi icat etmişler ve Avrupa'ya taşınmasında ilk adımı atmışlardır. Asya Hun Devleti hükümdarlarından olan Mete Han ise Çin'e seferler düzenledikten sonra antlaşma olarak tarımsal ürünler istediği bilinmektedir. Hazar Devleti'nin ise ticari faaliyetleri çok gelişmiştir. Geçimlerini sağlamak için Kürk Yolu'nu ellerinde tutmuşlar ve oradan geçen kervanlardan vergi usülüyle ücret talep etmişlerdir. Yerleşik yaşamdan sonra kendi halkının geçimini sağlamak için tarihte ilk defa ücretli askerlik eğitimleri vermişledir. Göktürk Devleti zamanında ticari faaliyetlerin temeli İpek Yolu'na dayanmaktadır. Bu sebeple ticaretini hareketlendirmek için ticari yolun bir kısmını ele geçirmiştir. Öyle ki ticari faaliyetlerini artırmak için tarihte ilk defa diplomatik ilişkileri başlatan ilk devlettir. Yerleşik yaşamın ilk kıvılcımlarını Uygurlar başlatmıştır. Maniheizm dininin etkisiyle yerleşik yaşama geçen Uygurlar, savaşçılık özelliklerini bırakıp tarım ve hayvancılığa yönelmişler ve şehirler kurmuşlardır. Tarihte ilk defa kâğıt para olan "ÇAV" bu dönemde ortaya çıkmış ve ticarette ekonomik canlılığı bu sayede sağlamışlardır. Türklerin ekonomik anlayışı tarım ve hayvancılığa az da olsa ticarete dayanmaktadır. Zamanla kendi adına para bastıran hükümdarlarımız çıkmış ve bunlardan biri de Türgiş Devleti hükümdarı Baga Tarkan'dır.
Osmanlı Devleti'nde ekonomik yaşantı toprağa dayanmaktadır. Müslim - gayrimüslim vatandaşların geçinmeleri için Öşri ve Haraci toprak, devlet görevlilerinin ve hanedan üyelerinin geçinmeleri için Miri araziler, Askerlerin geçinmeleri için Dirlik sistemi adı altında farklı türlerde ekonomik kalkınmayı sağlamıştır. Ayrıca eyaletleri ayırarak Salyaneli Eyalet grubuna Mukataa topraklarını vererek uzak beldelerde geçimlerinin sağlamak için kolaylıklar sağlamıştır. İltizam usulü ile alınan bu topraklar halkın bir yıllık ihtiyacını karşılamaktadır. 

Asgari Ücret Nedir? Türkiye'de Asgari Ücret Ne Kadardır?

Asgari Ücret, diğer bir adı azami ücret olan ve yasal bakımından işçilere ödenen belli bir miktardır. Yirminci yüzyıldan sonra pek çok ülkenin kabul ettiği bir kavramdır. Asgari ücretin hesaplanması bir işçinin giyim, konut, sağlık, ulaşım ve gıda gibi tüm gereksinimlerinin gündelik fiyatlar üzerinden azami olarak karşılayabilecek düzeyde yapılmaktadır. Ülkelere göre değişkenlik gösteren bu ücret, bazı ülkelerde saatlik bazda hesaplanırken bazılarında aylık bazda açıklanmaktadır. Türkiye'de Asgari Ücret için günlük olarak verilmesi kararı alınmıştır. Tanımsal olarak otuz iş günü içinde minimum alınması gereken brüt maaş olarak ifade edilmiştir.  Türkiye'de 1936 tarihli İş Kanunu ile yürürlüğe konulan bu ödenek ancak 1951 yılında uygulanmaya başlanmıştır.  Bu ücretin hesaplanması ilk başlarda mahalli idari komisyonlar tarafından belirlenirken 1967 yılından sonra Asgari Ücret Tespit Komisyonu tarafından belirlenmeye başlanmıştır. Ülkemizde Asgari Ücret Tespit Komisyonunda işçi ve işveren ile devlet temsilcileri yer almaktadır. Her birisinin birer oyu olup oy çokluğu ile karar verilmektedir. Ülkemizdeki Asgari Ücret Tespit Komisyonu Yönetmeliğine göre yaşa ve sektör ayrımına bakılmaksızın ulusal düzeyde tek tip olarak belirlenmesine karar verilmiştir. 2020 - 2023 yıllarında ülkemizdeki Asgari Ücret ödeneklerini kıyasladığımızda 2020 yılı için  %15 oranında bir artış sağlanırken 2021 yılı için %21.5 ve 2022 yılı için %50.5 artış sağlamıştır. Ancak burada şuna dikkat edilmelidir ki enflasyon oranları da bu üç yılda artış göstermektedir. Sonuç olarak Türkiye'de 2023 yılı için verilecek olan Asgari Ücret miktarı enflasyon oranının da baz alınarak hesaplanmasıyla % 74.4 artışla belirlenmiştir.

Yurtdışında Asgari Ücret ve Türkiye ile Karşılaştırılması

İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi 23. Maddesinde "çalışan herkesin kendisine ve ailesine insanlık onuruna yakışacak şekilde yaşaması ve her türlü sosyal faaliyetleri için adil ve elverişli bir ücret alma hakkı vardır" ifadesi yer almaktadır. Asgari Ücret tespiti ülkeden ülkeye değişmektedir. Mesela ABD ve Brezilya'da Asgari Ücreti hükümetler belirlerken İskandinav ülkeleri, Norveç ve  Danimarka gibi ülkeler, toplu sözleşmeler ile belirlemektedir. Ülke bazında Asgari Ücret miktarının kıyaslanması satın alma paritesine göre belirlenmekte olup Türkiye OECD ülkeler arasında 2020 yılı itibarıyla 20. sırada yer almaktadır. OECD ülkeleri arasında ilk sıraları Lüksemburg ve Hollanda gibi ülkeler yer almıştır. Asgari Ücret için dünya ülkelerini incelediğimizde ilk sırada ABD gelirken ikinci sırada Çin, üçüncü sırada Japonya ve son olarak da Almanya gelmektedir. Yirmi Beş AB ülkeleri bir araya gelerek ulusal veya toplu sözleşmeyle belirlenecek Asgari Ücret komisyonları belirlenmiştir. AB'de beş farklı şekilde ödenek uygulanmaktadır. Fransa, Lüksemburg ve Hollanda gibi ülkeler asgari ücreti işçi ve sendikalara danışarak uygularken Belçika ve Yunanistan Toplu İş Sözleşmesiyle uygulamaktadır. Bazı Avrupa ülkeleri Asgari Ücret için farklı uygulamalar yapmış ve çalışanların statülerine göre Asgari Ücrette artış sağlamışlardır. Örneğin İngiltere, tarım işçilerine Tarımsal Ücretler Kurulunca ulusal Asgari Ücret seviyesinden daha yüksek bir ücret hesaplayarak çalışanlarına vermektedir. Aynı şekilde Lüksemburg'da vasıflı çalışanlar, vasıfsız çalışanlardan %25 oranında daha fazla Asgari Ücret almaktadır.  On sekiz AB ülkeleri arasında yer alan Türkiye, 1936 yılından itibaren ulusal Asgari Ücret uygulamasına geçmiştir.  Ülkemizde on altı yaş ve üzerindeki tüm çalışanlar için genellikle her yıl asgari ücreti bir komisyon toplayarak belirlemektedir.  Diğer Avrupa ülkelerinde ise örneğin Belçika gibi bir ülkede 1975 tarihinde 21 yaş ve özel sektörde çalışan gruplar için Asgari Ücret ödemesi yapılırken İngiltere'de 1999 yılından itibaren 22 yaş ve üzeri çalışan gruplar için kapsamını tutmuştur.  Sonuç olarak Türkiye ve yurtdışı Asgari Ücret belirlenmesi ya toplu sözleşmelerle ya da hükümetin belirlemiş olduğu komisyonlarca belirlenmektedir.
Bu tarz blogların devamı için Bursa Reklam Ajansı Markanorm’u takip etmeyi unutmayın.